հոկտեմբերի 25, ք․Երևան 2025թ․    Լյուբա  Քոթանջյան                                                                                                                                 Մտահորիզոն                                                                                      Աշուն է։Գույնզգույն տերևները քամու տարուբերվող հոսանքից թափվում են ու քամին  իր թևին առած անկանոն շպրտում է այս ու այն կողմ,կամ մի տաքուկ անկյուն որոնելով կիտում է մի ծածուկ, քողարկված անկյուն․․․․Բնությունը իր գործն է անում,անսխալական,անկողմնակալ։         Բարեհաջող են այն մարդիկ ովքեր ուժ են գտնում արագ հաշտվողականություն ձեռք բերել ու համեմատելի լինել բնության երևույթների հետ,քանի որ բնությունը անաղարտ է ,չեղծված։   Որևէ գործընթացի վրա ազդեցության  ունենալու դեպքում նրանք միայն հաջողություն կունենան։ Երբ միտքը փոթորկում է․ բառեր,արտահայտություններ,հիշողություններ,ցավ պատճառող պատահմունք,խառնաշփոթ գործ ,ճակատագրական դիպվածներ,որոնք աղավաղել են ապագան․․․․կյանքը առաջ է շարժվում,ժամանակը կանգ չունի,մտքի քամիները ժամանակի հետ արթնանում են ու զգացնել տալիս,անընդհատ հիշեցնելով անցյալի վատ տպավորությունների հետքը հիշողության մեջ  ․․․․                                                                                                                              Ի՞նչ անել։                                                                                                                                       Օգնության ձեռք է մեկնում բնությունը՝ վերարծածել,գտնել ավելի լավ միտք ,հետագայի հնարավոր իրադարձությունները կանխատեսելու ու առաջընթացի ճշգրիտ ուղի գտնելու համար, կարողանալ բեռնաթափել բոլոր վատ ինքնազգացողություններից,հիշողություններից,դժվար է,շատ բարդ,․․․․այստեղ միտքը ողջախոհ պիտի գործի։ինչպես անձրևից հետո ամեն ինչ զարթոնք է ապրում,մարդու մոտ մտավոր վերածնունդն է այդ երևույթը՝    մաքրել մտահորիզոնը․․․․                    Մաքրված մտահորիզոնով օժտված մարդը միայն կարող է գործ ձեռնարկել՝սկսել ու օգտակար լինել։Կուտակված վատ մտքերը հեռացնելով մտքի հորիզոնից ազատ տեղ կբացվի լավ հիշողությունների համար,օգտակար գաղափարնեը նոր եռանդ ու խինդ կպարգևեն, աղբը թափված է ժամանակին։                                                                                                                                        Վատ մտքերի տարանջատման ամենամեծ բալասանը՝սպեղանին դասական երաժշտություն ունկնդրելն է։Բնության բոլոր երևույթները ներառված են դասական երաժշտության մեջ․ծովի մակընթացությունը,գետակի քչքչոցը,քամու ,բքի ոռնոցը,բողբոջի փթթոցը,ձմռան փոթորիկը,անձրևի ձայնը,կարկուտի խշշոցը,բնության մեջ ապրող բոլոր թռչունների և կենդանիների ձայները․․․․․Լսելով երաժշտություն,ուղեղը մտածում է գտնի թաքնված ելևէջների գաղտնիքը։Մարդու մոտ նոր միտք է ձևավորվում, մոռանում է իրեն նեղացնողին,տրամադրությունը փոխվում է,թեթևացած,բեռնաթափված,նորացված է զգում իրեն,վատ չի տրամադրվում ,չի ստում ու առողջ ապրելակերպ է վարում

Այսօրվա խնդիրը հոկտեմբերի 16,ք․Երևան 2021թ․

Այօրվա խնդիրը ամենօրյա է։Բարդ է ,թվացյալ անլուծելի։Արդեն երեք տարի շարունակ խնդիրը կա, լուծումների տարբերակները կան ,բայց օրեցօր ավելի  հրատապ է դառնում ահազանգ հիշեցնող հետևանքները ու շուտափույթ լուծումներ պահանջում ։                                                               Վիրուսը մխրճվել է ամենուր,մթնոլորտում է,գետնի վրա,ջրերում։                                                        Մարդը մեծ պատասխանատուն է այս ամենի։Աղտոտվում է միջավայրը՝մարդն է մեղավոր։Բնակարանը կմաքրի,կարգի կբերի,ամեն ինչ տան մեջ կատարյալ է,կլողանա դուրս կգա տանից ու փողոց կնետի սիգարետի դատարկ տուփը,մեկ ուրիշը երեխային պարտեզից տուն բերելիս կարկանդակի թուղթը կստիպի փոքրիկին գցել մայթի թփերի մեջ,ի՞նչ կա որ։Հաջորդ առավոտյան մեքենաների անիվների տակ այդ թափած աղբը փոշի է դառնում,մի փոքր քամի ու տարածվում ամենուր։Ի՞նչ է նշանակում մի քանի մեքենա ունենալ՝արդյունքում օդը աղտոտվում է։Այս վիրուսը կվերանա այն ժամանակ,երբ մարդը վերափոխվի,սրտացավ դառնա բնության ,շրջապատի ծառերի,թփերի,ծաղիկների նկատմամբ։Միայն ծառ տնկելով գործը ավատած պետք չէ համարել,անընդհատ հարկավոր է խնամք տանել՝ջրել,փխրացնել։Այս ամառ շատ շոգ էր,մայթերի շատ ծառեր ջուր էին ուզում ամեն օր։Շատ նորատունկ ծառեր չդիմացան՝չորացան։Գրենլանդական սառցադաշտերը հալվում են,քամին իրեն հետ միլիարդավոր տարիների,անդրջրհեղեղյան ժամանակշրջանի բրածո մնացորդներն է երկիր մոլորակի վրա սփռում,որն էլ վիրուսի պահպանմանման համար բազիս է դառնում,քանի որ այն նստում է բուսականության վրա,վարակում է բաց ջրային տարածությունները,հողի վերին շերտը։Մարդը ամեն օր առնչվում է այս խնդրին ու վիրուսը ներգործում է բանջարեղենի,ջրի,մրգի,կաթի,մսի․․․․Այս խնդիրը պահանջում է աչալուրջ մոտեցում։Վիրուսին կհաղթի մաքուր օդը։Հարկավոր է ամեն մարդ անշահախնդիր կերպով լծվի կանաչապատման,ծառատնկման,շրջապատի մաքրության գործին։Մաքուր փողոցներ,բարեկարգ մայթեր,ծառեր,ծաղիկներ,անսահման հոգատարություն ու վիրուսը կոչնչանա։Եթե ուշացնենք՝այս մտահոգությունը չիրագործենք,թթվածնի քաղց կունենանք,ակնհայտ երևացող փաստ է։Առողջություն բոլորին։                                                                   

Ընտրություններ

 

                                                         

Վաղը ընտրություններ  են։Աններդաշնակ,խառնիխուռն,շփոթ ու իրարանցում է Հայոց լեռնաստանում։Քսանվեց ուժեր՝կուսակցություններ,որոնք ձգտում են անսահմանության իրենց գաղափարներով ,տեսակետներով,ելակետներով,տեսություններով ու դատողություններով։Այս ամենը տրամաբանական-վերացական հիացմունքայնություն է ի հակադրություն դրանց գործնական կիրառության եթե չկա միասնականություն,համըմդհանուր գաղափար, մեկը մյուսի ասածը ըմբռնելու,հանդուրժելու և տեսականից գործնականին վերածելու ստույգ քայլեր։

Քաոսից դուրս գալու ամենադյուրին տարբերակը՝ անխտիր, բոլոր կուսակցությունները առաջնորդող չորս հինգ թեկնածուների պարտադիր ներկայությունն է կառավարությունում և խորհրդարանում,նրանք բոլորը արժանի են պետականաշինությանը,ունեն մտքի ու գործի մեծ ուղղվածություն,որն էլ չպետք է անտեսել,անկախ ընտրությունների արդյունքից։

   Կլուծվեն ամենադժվար խնդիրները եթե մաքրվի տեղեկատվական դաշտը։Ամեն մի տեղեկատվություն պետք է ճշգրիտ լինի,հակառակ դեպքում մեծ տուգանքներ սահմանել։Ամեն մի բնագավառում կազմակերպվածությունն ու վերահսկողությունը,այո՛ վերահսկողությունը․․․․թողնում են բանը բանից անցնում է հետո ասում են ինչու՞ այսպես եղավ, գողացան,թալանեցին․․․․․, չթողնեի՛ր,վերահսկեի՛ր․․․․այս խնդիրը ամենաառաջնայինն է,ստեղծել վերահսկող կոմիտեներ ամեն ոլորտում։

  Յուրաքանչյուր անձ դուրս շպրտի իր ներսից ատելությունը,նախանձն ու չարությունը,այս ներսի պայքարն է, որին հաղթել է պետք։

Խաղաղություն բոլորին։ԱռաջԱստված։

19 հունիսի 2021թ․ Լյուբա Քոթանջյան

Երկիր մոլորակի ճիչը

                 Պատերազմներ․․․             

                                                          Լյուբա Քոթանջյան   ք․Երևան,  12 հոկտեմբերի 2020թվական

Արդի քաղաքակրթության աստիճանը,որ բնորոշվում է առավել զարգացած երկրների մակարդակով XXI-րդ դարում պատերազմը -գեհենի՝,դժոխքի է վերածել։Ժամանակակից զինտեխնիկան ավերում է մոլորակի կանաչ տարածքները,այրում ու փոշիացնում է հողը։

   Այո՛,այն հողը որով պիտի սնվի,ապրի ու արարի ողջ մոլորակի բնակչությունը, բայց ինչի՞ն ենք ականատեսը դառնում։

  Մոլորակի ճիչը ո՛չ մեկին հասու չէ։

  Հարստանալու,բռնազավթելու,տիրանալու մոլուցքը այնքան գայթակղիչ է ու կործանարար,որ արդյունքը անմեղ մարդկանց զոհվելն է,հաշմանդամ դառնալը,իրենց հոգու խորքում վրեժի  ցասում պահելը,զավակների անդառնալի կորուստները, բնավեր դարձած  մարդիկ․․․ո՞վ է այս ամենի պատասխանատուն․․․Մինչև օրս օդում մնացած հարց․․․

   Մոլորակը ճչում է--

Անտարբերություն է լսող չկա-Ցավալի է,բայց իրական է․․․

Ինչու՞ ձգտել ուրիշինը տիրանալ,երբ ունես քոնը և շատ ավելի բավարար է քան պատկերացնելը

  Ինչու՞ այրել հողը,մարդկությանը մատնել սովի ուզրկանքների,թույլ չտալ վարելու, ցանելու, կառուցելու, շենացնելու ու բարեկեցիկ կյանքով ապրելու․․․

          Սիրիան,Իրաքը,Լիբիան,Լիբանանը,Արցախը․

Մորորակի ողջ մարդկությունը միահամուռ ջանքեր պետք է գործադրի ու,Ո՛չ ասի պատերազմին ու կամայականություններին․․․

․Մոլորակը անտեր չէ․․․

                                  

Մենություն

                    

       

                                                                                    Լյուբա Քոթանջյան

                                                                                  ք․ Երևան ,14 հունիսի  2020թ․

 Հնչյունները թևածում էին օդում,մի պահ ասես կանգ առան,կախված մնացին ու լսվեց շշնջյուն

  —Մենա՞կ ես։

—      Հնչյուններն են ինձ հետ․․․

  Նոտաների արտածումը կտրեց իրական կյանքի գոյությունը և միաձուլվեց ծնված մեղեդու ելևէջների հետ ու տարավ ունկնդրին այնտեղ որտեղից ծնվել էր։ Որքանո՞վ ներթափանցեց,այն որքա՞ն պիտի հարատևեր․․․ժամանակը միայն կպարզաբաներ։

  Բնության բոլոր երևույթները արտածվել են երաժշտությամբ ․ծովը՝ալեկոծված, խաղաղ,լուսընկա․․․փոթորիկներ,մրրիկներ, քամին՝ փոշառատ ուժեղ ու կործանարար․․․ու բնությունը ողջ էությամբ ,տեսանելի և անտեսանելի իրողությամբ երաժշտության հնչյունների արտապատկեր է։

   Ամեն բացվող օր մարդուն պարգևում է ապրելու գաղափար,ոմանք շատ դժվար կացության մեջ են ընկնում,ընկճվում,տրտմում։Անհաջողություններ մեկը մյուսից հետո,ի՞նչ անել,այստեղ օգնության է գալիս երաժշտությունը։Այդ պահին ըմբոշխնած մեղեդին ուղեփակոցի նման  մխրճվում է ինքնագիտակցության մեջ,խլում օրվա հոգսը,մտածմունքը,ամեն ինչ վերածվում է ճախրանքի ու հոգսաթափ անում տխուր մտքերը,օրվա անց ու դարձը մոռացվում է և՛ լավը ,և՛ վատը։

  Երաժշտությունը՝իրեն բովանդակությամբ կտրում է ունկնդրի մտքի բոլոր թելերը,դարձնում է նրան  ստեղծագործողի մտքի ուղեկիցը։ Մեղեդին՝,եթե բառեր կան անընդհատ գիտակցության մեջ է մնում անգամ երբ դադարում է հնչեղությունը։

  Հոգսաթափ վիճակ է ստեղծվում,այն շարունակվում է այնքան ժամանակ որքան ընկալումը արդիական է ու տպավորիչ,հնարավոր է անգամ քնած ժամանակ չդադարի ներգործել։   Երաժշտությունը մաքրում է մարդու հոգին, ֆիզիկական ուժ է տալիս,առողջացնում է։

Անընդմեջ երաժշտություն լսող մարդը երբեք չի վիճում,վատ իրավիճակներում արագ կողմնորոշվում ու հեռանում է այդ միջավայրից,վիրավորական,անհարգի տհաճ խոսքեր արտասանել անկարող է,որովհետև միտքը զբաղված է մաքրեմաքուր երաժշտական հնչյուններով,բարությամբ,լավատեսությամբ,միայն լավ մտքերով ու հույզերով,ու ամեն վատ բան շրջանցում է աննկատ,այն խորթ է իրեն։Խաղաղություն և առողջություն բոլորին․․․Ամեն

Խաչբառ

 Հորիզոնական

1.       ՈՒրիշների գործերի մեջ մտնել՝խառնվել,չեզոք չմնալ,հեռու չկանգնել,իբրև միջնորդ հանդես գալ։

2.       Խրախուսիչ դիրք բռնել,վերաբերմունքով հավանություն՝հաճություն արտահայտել,մեկին գովել,գործունեությունը լավ համարելով։

3.       Բարդ,հասկանալու համար դժվարին,խրթին։

4.       Պատմականորեն հաստատված կարգ,օրենքի ուժ ստացած սովորություն։

5.       Վայելուչ, բարեկիրթ,իր պատիվը ճանաչող, պատվի թելադրանքով գործող,հավատարիմ,արդար անկեղծ, շիտակ։

6.       Մի շարվածքից բազմացրած գրքի ամբողջ տպաքանակ։

ՈՒղղահայաց

1.       Ընտրովի անձ,որին հանձնվում է հասարակության որևէ հաստատության տեսչական,հաճախ նաև վարչական հսկողությունը։

7․ Հիմնական ռեսուսները ներկայացնող դրամական կամ նյութական միջոցների ամբողջություն։

      8․Մարզական խաղի ժամանակ թևճակով այն ցանցի վրայով մի կողմից մյուսն են նետում։

      9․Որևէ գործի կատարումը ստանձնել,ուշադրության՝զբաղմունքի առարկա դարձնել,ժամանկը  

       Նվիրել մի գործի

Ո'չ ճակատագրից պետք չէ դժգոհել

Ո'չ ճակատագրից պետք չէ դժգոհել:

Այն չի բողոքում, չի ըմբոստանում, անմնացորդ քոնն է, հլու հնազանդ ու անբաժան: Նա ոչինչ չի պահանջում քեզանից, անտարակույս, որքան էլ նեղացնես, դժգոհես, միևնույնն է այն քո լծակն է, որն ունի հենման կետ. այդ դու ես:

Բնականաբար, երբ հենման կետը պարարտ միջավայրում չի այն կարող է խաթարել լծակի համընթաց շարժումը ու պատահել անսպասելին:

Կրկին դժգոհել պետք չէ , դարձյալ մեղքը քո մեջ փնտրիր ու ելքը կգտնես, այլապես կքայլես ընդեմ ճակտագրի և բազում փորձությունների կենթարկվես:

Մեղավորությունն ու մեղքի զգացումը ամենամեծ պատժի ինքնազգացողություններն են, սրանք տարանջտում են սեփական եսը ու տալիս իրականության ճժգրիտ նկարագիրը:

Այսօր իրականությունը վերացական, աբստրակտ, տեսք է ստացել, նրա ընդհանրական հասկացությունը կորցրել է իր համակարգված ամբողջականությունը սուտն ու կեղծիքը իրենց բոլոր կողմերով ավելի համակարգված ու գերիշխող են....

"Չէ, դժգոհել պետք չէ, ամեն ոք իրեն է խաբում,- խորհում էր ներքին ձայնը, ունայնություն ունայնության'':

Բազմաբնույթ է մարդկային բնությունը, պատահում է, որ այն մոռանում է ճակատագրի հորդորը, մոռանում ամեն ինչ, բնության նման փոթորկում, ալեկոծում, շանթահարում, անձրևում, ավերում այն ամենը ինչ ստեղծել է մինչ այդ, առանց հետ նայելու, ամպագոռգոռ աղմուկից սթափվում ու կրկին բախվում ունայնության...